يکی از اصطلاحات پزشکی که این روزها بسیار شنیده میشود، پوکی استخوان است. این عارضه با شیوع گسترده، حتی در مواردی افراد نه چندان مسن را نیز درگیر عوارض خود میکند. پوکی استخوان یا استئوپروز (Osteoporosis)، همانطور که از نامش پیداست، به معنی کم شدن تراکم استخوان است که بدنبال آن قدرت و استحکام استخوان کم شده و تحت این شرایط استخوان در معرض آسیب و شکستگی قرار میگیرد. جراح و متخصص ارتوپدى بيمارستان ميلاد لاهيجان با اشاره به تعریف پوکی استخوان که در پی یائسگی نیز ایجاد می شود، اظهار کرد: با کم شدن اثرات هورمونی تخمدان ها، روند پوکی استخوان و یا اصطلاحا از دست رفتن توده استخوانی در بانوان تشدید می شود.
وی با بیان این که بسیاری از بانوان در دوران یائسگی و یا بعد ازآن ممکن است دچار بیماری پوکی استخوان شوند افزود: این بیماری بر حسب شدت در بسیاری از موارد می تواند آزار دهنده نیز باشد.پوکی استخوان در مراحل اولیه هیچ نشانه خاصی ندارد ولی زمانیکه این بیماری شدید می شود علامت ها به سرعت به سراغ بیمار می آید.ايشان همچنين کمردرد را یکی از شایع ترین علامت های بروز پوکی استخوان دانست و افزود: این بیماران با کوچکترین ضربه ای که ممکن است برای یک فرد عادی شکستگی بدنبال نداشته باشد، دچارشکستگی و یا مشکلات استخوانی شوند.
دكتر صباحى بيان داشتند که حداکثر توده استخوانی زیر ۳۰ سالگی ایجاد می شود و بیشتر روش های پیشگیری از پوکی استخوان به دوران بلوغ مربوط می شود ، زمانیکه می توان حجم استخوانی را به حداکثر رساند.
دکتر سعيد صباحى با بیان این که در سنین بالاتر هم راههایی برای پیشگیری و افزایش تراکم استخوانی وجود دارد توضیح داد: در سنین بالاتر به دلیل کاهش تراکم استخوانی، نباید از استفادهء کلسیم، شیر، لبنیات، ورزش و قرارگرفتن در معرض نور خورشید غافل شد.همچنين ايشان براى بانوانى که در سنین یائسگی قرار دارند اهمیت تغذیه مناسب و ورزش را یادآور شد و افزود: ورزش و انجام حرکت های کششی، خصوصا ورزش هایی که به استخوان ها فشار وارد می کند و باعث استخوان سازی می شود توصیه می شود.بی تحرکی یکی از مهمترین علت های اختلال در عملکرد استخوان ها است.جراح و متخصص ارتوپدى با بیان این که توده استخوانی زنان درمقایسه با مردان کمتر است، ضرورت ورزش و تغذیه سرشار از کلسیم را یادآور شد و گفت: کاهش عملکرد هورمون ها و همچنین ژنتیک می تواند در بروز پوکی استخوان اثرگذار باشد.
دکترصباحى با بیان این موضوع که تراکم استخوان در افراد با جثه ریزتر کمتر از سایرین است، ادامه داد: این افراد در معرض پوکی استخوان هستند و باید بیشتر، خصوصا در سنین پایین توصیه ها مبنی بر افزایش حجم توده استخوان را جدی بگیرند.وی با اشاره به این که کم کاری ویا پرکاری تیروئید در بازجذب توده استخوانی اثرگذار است ادامه داد: در این گروه حتما باید اقدامات پیشگیرانه، تغذیه مناسب و ورزش مورد توجه باشد. در پی انجام جراحی های معده و یا روده و یا مصرف داروهایی که روند جذب کلسیم را دچار اختلال می کند توصیه مى شود : در این موارد برای پیشگیری از پوکی استخوان با پزشک متخصص مشورت شود. پرهیز از استعمال دخانیات و مصرف الکل نيز مورد تاکید مى باشد، الکل، سیگار و مواد دخانی از مواردی است که می تواند روند جذب کلسیم را دچار اختلال کند. بر اساس مشاهدات بالینی خانم های ایرانی به دلیل این که غالبا ورزش نمی کنند و یا کم تحرک هستند از دردهای استخوانی شکایت می کنند. ورزش در برنامه روتین زندگی بايد باشد.
باتوجه به این که پوکی استخوان می تواند زندگی شخصی افراد را تحت تاثیرقرار داده و یا حتی روند آن را مختل کند ،پیاده روی در آفتاب، استفاده از سبزیجات برگ تیره و لبنیات کم چرب غنی از ویتامین دی، مراجعه به پزشک و انجام دوره ای آزمایش راهکار مناسبی برای جبران و یا کاهش تحلیل توده استخوان است. آفتاب منبع مناسب جذب ویتامین دی است وازآنجا كه قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه آفتاب خطرناک است ،تنها روزانه ۲۰ دقیقه تابش مستقیم نور خورشید برای جذب ویتامین دی کفایت می کند، البته باید به این موضوع توجه داشت که افرادیکه از کمبود ویتامین دی رنج می برند استفاده از قرص های مکمل با نظر پزشک ضرورت دارد.